Morse Examen in Diest, A08-lid Michiel PC7MM geslaagd!

Op 5 april was het dan zover: het morse examen in Diest (België) zou gaan plaatsvinden! Middels zelfstudie had ik me het afgelopen jaar voorbereid op dit bijzondere moment. Aanvankelijk met het leermateriaal van “Morse Code Ninja”, daarna met de morse cursus van de VERON en met de “Morse Runner” software, en daarna door met de Morserino-32 te oefenen in de diverse modi die dit veelzijdige portabele apparaatje ondersteunt.

Het examen, in België de “BIPT Morseproef” genoemd, werd in 2025 voor de achtste keer georganiseerd door Radio Amateur Club Diest (UBA/DST), een van de afdelingen van de Koninklijke Unie van de Belgische Zendamateurs, afgekort de UBA.

UBA/DST is in overeenstemming met het besluit van de Raad van het Belgisch Instituut voor Postdiensten en Telecommunicatie (afgekort BIPT) van 19-01-2021 bevoegd om de BIPT Morseproef te faciliteren. Na het succesvol doorlopen van deze Morseproef ontvangen de deelnemers een certificaat, waarop staat vermeld dat de Morseproef met 5 of 12 woorden per minuut (wpm) doorlopen is.

De houders van een Belgisch klasse A bedieningscertificaat kunnen met het certificaat de vermelding “Morse xx wpm” op hun bedieningscertificaat verkrijgen. En de houders van een Nederlands door het RDI uitgegeven F of N registratiebewijs kunnen hiermee de vermelding “CW Included” verkrijgen op hun registratiebewijs.

Bij aankomst in het karakteristieke en in mijn beleving enorm grote gebouw “Citadel Diest” werd ik hartelijk ontvangen door de amateurs van UBA/DST. Alles was tot in de puntjes voorbereid, er kon een drankje gedronken worden en er was een goede en gezellige sfeer. Er bleken deze keer 1 Belgische en 10 Nederlandse amateurs mee te doen aan de Morseproef.

Een aantal Nederlandse amateurs bleek de opleiding van de Morse Academy te volgen met klassikale lessen in een ruimte op het prachtige stoomschip “ss Rotterdam”. Het was interessant te horen dat deze lessen niet alleen gaan over het seinen en opnemen van Morse, maar ook over de geschiedenis van seinsleutels, over het leven van Samuel Morse, over de techniek achter het Morse seinen, over CW contesting en ook over de CW Operating Practice. Als gevolg van mijn zelfstudie was ik in deze laatstgenoemde onderwerpen nog niet noemenswaardig opgeleid en ervaren!

Eerst vond in groepjes van maximaal 8 deelnemers de zogenoemde “ontvangstproef” plaats. Bij deze proef kregen de deelnemers een koptelefoon en een pen met papier ter beschikking gesteld. De morse tekens bestonden telkens uit een serie van vijf letters, cijfers, leestekens en/of prosigns. Na een korte audio test werden er tekens geseind. Eerst gedurende 3 minuten met 5 wpm en na een korte pauze wederom gedurende 3 minuten met 12 wpm.

Daarna vond de zogenoemde “zendproef” plaats. Deze werd niet in groepjes maar individueel afgenomen onder aanwezigheid van verschillende ervaren Morse beoefenaars van UBA/DST. Ik had besloten mijn eigen Putikeeg paddle morsesleutel en Morserino-32 mee te nemen en deze mocht ik tijdens de zendproef gebruiken. Tijdens de zendproef diende een QSO tekst geseind te worden en het geseinde werd op zowel seinfouten als op “leesbaarheid” beoordeeld.

Bij de 5 wpm ontvangstproef waren maximaal 4 fouten toegestaan en bij de 12 wpm ontvangstproef maximaal 10 fouten. Bij de zendproef waren maximaal 4 verbeterde fouten toegestaan en 1 niet verbeterde fout.

Dit keer bleken alle deelnemers voor de 5 wpm Morseproef geslaagd te zijn en een aantal, waaronder ik zelf, ook voor de 12 wpm Morseproef. Iedereen ontving derhalve het certificaat en dat werd gevierd met een drankje. Tevens werd er een woord van dank uitgesproken aan de amateurs van UBA/DST voor het faciliteren van de Morseproef met een aansluitend warm applaus van de deelnemers.

De volgende amateurs zijn dit jaar geslaagd voor de BIPT Morseproef:

ON4BGC – Guido
PA0NLD – Herman
PA1WLA – Weijert
PA9RA – Ron
PC7MM – Michiel
PD1BW – Ben
PE1KEV – Peter
PE1RHF – Hans
PE1RVW – Dick
PF1F – Rudolf
PH5V – Marcel

Graag wil ik alle zendamateurs die nog nooit iets met Morse hebben gedaan uitnodigen om gewoon eens een keertje een morsesleutel beet te pakken en eens te gaan ervaren hoe het is om wat tekens te seinen en op te nemen. Over de beste leermethode lopen de meningen uiteen. Sommige methodes starten direct met seinen en opnemen op een hoge snelheid maar dan wel met langere pauzes tussen de tekens. Andere methodes starten langzaam en voeren de snelheid gaandeweg op.

Zelf heb ik ervaren dat ik al redelijk snel met een lage snelheid de letters en cijfers kon seinen, maar het opnemen van tekens ging in het begin wel wat moeilijker. Ik merkte dat ik gedurende het leerproces in mijn hoofd ieder teken aan het “naspelen” was, wat tijd kost en wat later in het leerproces tot problemen leidde omdat ik daardoor niet een reeks van tekens kon opnemen. Mijn advies is derhalve om zodra de tekens beheerst worden, te starten met opnemen van langere reeksen van tekens in plaats van individuele tekens of korte reeksen van tekens.

Voor mij is dagelijkse oefening essentieel gebleken om Morse te gaan beheersen. Meerdere keren per dag een kwartiertje oefenen werkt beter dan één keer een aantal uren achter elkaar, want na een kwartier neemt, zeker in het begin, de concentratie snel af. Ook heb ik ervaren dat er momenten waren waarop het opnemen van tekens gewoonweg niet lukte, wat frustrerend was. Als het niet ging dan stopte ik en ik was aanvankelijk erg verbaasd dat het opnemen een uurtje later wel weer goed lukte.

Ik heb me Morse eigen gemaakt door middel van zelfstudie. Voordeel hiervan is dat ik mijn eigen momenten kon kiezen waarop ik met Morse bezig was. Al pratende met mede amateurs op de dag van de Morseproef kwam ik er echter achter dat door het volgen van een opleiding meer geleerd wordt dan enkel het seinen en opnemen. Zelf had ik nog vrijwel geen praktijkervaring, terwijl mede amateurs die een opleiding gevolgd hadden, al regelmatig praktisch met elkaar QSO’s geoefend hadden, al dan niet op een van de banden. Het praktisch voeren van QSO’s gaat voor mij dus een volgende stap zijn!

Mocht iemand naar aanleiding van dit artikel overwegen om te starten met Morse dan ben ik graag bereid om vragen te beantwoorden en mijn ervaringen te delen. Ik ben echter nog geen ervaren Morse of beoefenaar en ik heb zeker de wijsheid niet in pacht!

Volgens Lode ON6KL van UBA/DST is er slechts één voorwaarde die 100% kans van slagen biedt: gedurende een viertal maanden dagelijks oefenen! Enkele tools die door Lode geadviseerd worden en die gebruik maken van de KOCH methode met FARNSWORTH aanpasbare spatiesnelheden, zijn het online beschikbare “LCWO” (Learn CW Online) en het wat oudere offline tool “Just learn Morse code”. Lode adviseert vanaf dag één:

Begin met een seinsnelheid van 20 wpm met een spatieduur van minstens 16 wpm. Begin in de eerste les met slechts 2 tekens en voeg bij een foutpercentage van 90% telkens één teken toe. Oefen dagelijks in twee sessies van 30 minuten met telkens oefeningen van 5 aaneengesloten minuten. Iedere oefening bestaat uit het noteren van de gehoorde willekeurige karakters. Zodra je alle letters, cijfers tekens en prosigns beheerst, verklein de spatieduur dan gradueel naar 17, 18, 19 en 20 wpm.

Hierbij wil ik graag, mede namens alle deelnemers aan de Morseproef, nogmaals Ronny ON4CU, Roland ON4RDB, René ON4RP, Lode ON6KL, François ON6VP, Ludo ON7JW en Maurice ON7KS bedanken voor de goede organisatie van de BIPT morseproef 2025. Zonder hun toewijding en inzet had de Morseproef niet plaats kunnen vinden! Specifiek ook dank aan Ludo ON7JW voor het maken van de foto’s die dit bij artikel zijn geplaatst.

73, Michiel PC7MM

Link naar website van Radio Amateur Club Diest (UBA/DST)

https://www.on4dst.be/

Link naar website van Morserino-32

https://www.morserino.info/

Link naar “LCWO” (Learn CW Online)

https://lcwo.net/

Link naar “Just learn Morse code”

https://justlearnmorsecode.com/

Link naar website van Morse Code Ninja

https://www.morsecode.ninja/

Link naar morse cursus van de VERON